Vasiyetname düzenlenmesi tek taraflı bir ölüme bağlı tasarruftur. Vasiyet edenin ölümünden sonra hüküm ve sonuçlarını doğurur. Tek taraflı bir hukuki işlem olduğundan vasiyet eden her zaman serbestçe olarak bundan dönebilir, vasiyet eden dönme hakkından feragat edemez. Vasiyet edenin vasiyetnameden dönmek için de herhangi bir gerekçe göstermesi gerekmez.

1. Vasiyetnameden Dönme Şekilleri Nelerdir?

Vasiyetnameden 3 şekilde dönülebilir;

1.1. Yeni bir vasiyetname düzenlemek suretiyle eski vasiyetnameden dönme

Madde 542- Mirasbırakan, vasiyetname için kanunda öngörülen şekillerden birine uymak suretiyle yeni bir vasiyetname yaparak önceki vasiyetnameden her zaman dönebilir.

Vasiyetnamenin tamamından veya bir kısmından dönülebilir.

Vasiyet eden kanunda düzenlenen vasiyetname türlerinden birine uyarak yeni bir vasiyetname ile önceki vasiyetnameden her zamana dönebilir. Yeni vasiyetname, önceki vasiyetnamenin düzenlendiği şekilde düzenlenmek zorunda değildir. Bunun yanında vasiyet eden kişi vasiyetnamenin tamamından dönebileceği gibi kısmen de dönebilir.

Yeni bir vasiyetnamenin düzenlenmesi halinde öncelikle yeni vasiyetnamenin önceki vasiyetname hükümlerini ortadan kaldırıp kaldırmadığı incelenir. Yeni vasiyetname ile eski vasiyetname hükümleri arasında çelişen bir durum yoksa her iki vasiyetname de geçerliliğini korur. Yeni tarihli vasiyetname eski vasiyetnamenin hükümlerini ortadan kaldırıyor veya çelişiyor ise bu durumda yeni tarihli vasiyetname dikkate alınacaktır.

1.2. Vasiyetnameyi yok etme yolu ile vasiyetnameden dönme

Madde 543- Mirasbırakan, yok etmek suretiyle de vasiyetnameden dönebilir. Kaza sonucunda veya üçüncü kişinin kusuruyla yok olan ve içeriğinin aynen ve tamamen belirlenmesine olanak bulunmayan vasiyetname hükümsüz kalır. Tazminat isteme hakkı saklıdır.

Vasiyet eden vasiyetnameyi yok ederek de vasiyetnameden dönme iradesini ortaya koyabilir. Yok etmek kapsamına yakmak, yırtmak, kesmek gibi yok etmeye ve tahribat yaratmaya yönelik davranışlar girer. Vasiyet edenin, vasiytenameyi ortadan kaldırma, hüküm doğurmasını engelleme amacıyla bu işlemleri yapmış olması gerekmektedir. Vasiyet eden bu amaçla işlem yapmamış ise ve vasiyetnamenin içeriği tespit edilebiliyorsa vasiytename geçerliliğini korur. Vasiyet eden dışındaki üçüncü kişilerin vasiyetnamenin yok edilmesine neden olmaları halinde vasiyetnamenin içeriği aynen ve tamamen belirlenebiliyorsa vasiyetname hüküm ifade eder, içeriğinin belirlenemediği hallerde vasiyetname hükümsüz sayılır.

Vasiyet edenin yeniden vasiyetname düzenleyemeyeceği durumda, vasiyetnameyi kasten ve hukuka aykırı olarak kaldıranlar, vasiyet edene mirasçı olamazlar.

Yok etme yoluyla vasiyetnameden dönme tevdi edilmeyen vasiyetnameler için geçerlidir. Sözlü vasiyenamelerde vasiyet mahkemeye teslim edildiğinden yok edilmesi söz konusu olamaz. Resmi vasiyetnamelerde asıl nüsha noterlikçe saklandığından kişinin kendi elindeki nüshanın yok edilmesi vasiyetnamenin geçerliliğini etkilemez. Bu sebeple el yazılı vasiyetnamelerin yok edilmesi yoluyla geri alınması mümkündür.

1.3. Vasiyetnameden sonraki tasarruflar ile vasiyetnameden dönme

Madde 544- Mirasbırakan, önceki vasiyetnamesini ortadan kaldırmaksızın yeni bir vasiyetname yaparsa, kuşkuya yer bırakmayacak surette önceki vasiyetnameyi tamamlamadıkça, sonraki vasiyetname onun yerini alır.

Belirli mal bırakma vasiyeti de vasiyetnamede aksi belirtilmedikçe, mirasbırakanın sonradan o mal üzerinde bu vasiyetle bağdaşmayan başka bir tasarrufta bulunmasıyla ortadan kalkar.

1.3.1. Sonraki ölüme bağlı tasarruf ile vasiyetnameden dönme

Vasiyet edenin, önceki vasiyetnamesini ortadan kaldırmaksızın önceki ile bağdaşmayan yeni bir vasiyetname düzenlemesi halidir. Bu ihtimalde vasiyet eden önceki vasiyetnamesinden döndüğünü açıkça beyan etmez ancak hükümleri önceki ile çelişen yeni bir vasiyetname düzenler. Yeni vasiyetnamenin kuşkuya yer bırakmayacak şekilde öncekini tamamladığı görülmezse yeni tarihli vasiyetname öncekinin yerini alır.

1.3.2. Sonraki sağlararası tasarruf ile vasiyetnameden dönme

Belirli mal bırakma yoluyla vasiyette, aksine hüküm olmadıkça mirasbırakanın söz konusu mal üzerinde vasiyetname ile bağdaşmayan bir tasarrufta bulunmasıyla vasiyetname ortadan kalkar. Sonraki vasiyetnamenin, önceki vasiyetnameyi tamamladığı anlaşılıyorsa önceki vasiyetname geçerliliğini korur.

2. İçeriği belirlenemeyen vasiyetnameler için tazminat istemi

Madde 543/2-Kaza sonucunda veya üçüncü kişinin kusuruyla yok olan ve içeriğinin aynen ve tamamen belirlenmesine olanak bulunmayan vasiyetname hükümsüz kalır. Tazminat isteme hakkı saklıdır.

Haksız fiil veya hukuka aykırı eylem sonucu yok edilen vasiyetname için, üçüncü kişiye karşı tazminat davası açılabilir. Açılacak bu dava ile vasiyetnamenin içeriğinin saptanması için yapılan masraflar talep edilebilir.

3. Yargıtay Kararları Işığında Vasiyetnamenin İptali

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin 08.11.2006 tarihli kararı

“Vasiyetçi vasiyet için kanunda muayyen şekillerden biri ile vasiyetinden her zaman rücu edebilir. Önceki vasiyetnamenin geri alınması maksadıyla yapılan sonraki tarihli vasiyetnamenin istenilen sonuçları doğurabilmesi için kanunda gösterilen şekil şartlarına uygun bulunması gerekir. Mahkemenin de kabulünde olduğu üzere 7.9.2001 günlü el yazılı vasiyetname geçersiz olmakla 27.07.1995 günlü el yazılı vasiyetnamenin geri alındığından söz edilemez.”